«Αγκάλιαζα ανθρώπους που πριν από λίγη ώρα προσπαθούσα να σκοτώσω». Αυτά ήταν τα λόγια ενός από τους στρατιώτες που βρέθηκαν στο πεδίο της μάχης στο Ιπρ τα Χριστούγεννα του 1914.
Του Καλλιτσάρη Ιωάννη
Μέσα σε ένα παγωμένο, χιονισμένο πεδίο μάχης, λίγες ώρες πριν τα ημερολόγια γυρίσουν στην 25η Δεκεμβρίου, κανένας δεν είχε το μυαλό του στον Άγιο Βασίλη και στα δώρα. Περίπου τέσσερις μήνες συμπληρώνονταν από τον πιο αιμοσταγή και άνευ προηγουμένου πόλεμο που είχε δει ποτέ η ανθρωπότητα. Ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος ήταν απλά στο ξεκίνημα και εξαπλώνονταν σε ολόκληρη τη «γηραιά ήπειρο» αλλά δεν περιορίζονταν σε ευρωπαίους «συμμετέχοντες». Οι ΗΠΑ αλλά και ο Καναδάς είχαν ήδη μπει στο παιχνίδι και είχαν ταχθεί στο πλευρό της Αντάντ (Μ. Βρετανία, Γαλλία) και απέναντι στις δυνάμεις του άξονα (Γερμανία, Αυστροουγγαρία).
Το βράδυ της 24ηςΔεκεμβρίου, και ενώ πολλά μέτωπα πολέμου ήταν ανοιχτά σε όλη την Ευρώπη, τη Βόρεια Αφρική αλλά και στη θάλασσα, δυνάμεις των Βρετανών και των Καναδών βρισκόταν απέναντι σε Γερμανούς στην πόλη Ιπρ του Βελγίου. Οι μοναδικές στιγμές που το φρικαλέο πεδίο της μάχης έμοιαζε να ησυχάζει ήταν όταν αντιπροσωπείες στρατιωτών έβγαιναν από τα χαρακώματα διστακτικά και με τις καρδιές τους να χτυπάνε δυνατά από το φόβο, και με λευκή σημαία, ώστε να μαζέψουν τους νεκρούς τους. Το θαύμα της ημέρας, όμως, ήταν πως το πνεύμα των Χριστουγέννων δεν απουσίαζε από το ψυχρό τοπίο με τους νεκρούς και τα όπλα.
Ενώ η μάχη είχε σταματήσει και οι δύο πλευρές ήταν κρυμμένες στα χαρακώματα οι Γερμανοί στρατιώτες άρχισαν να στολίζουν τα συρματοπλέγματα που τους φυλούσαν, ενώ δειλά δειλά άρχισαν να τραγουδάνε στη γλώσσα τους το “Stille Nacht” (Άγια Νύχτα). Οι δυνάμεις της Αντάντ, ακούγοντας αλλά και βλέποντας τι συμβαίνει στην απέναντι πλευρά άρχισαν με τη σειρά τους να τραγουδάνε και αυτοί αλλά στα αγγλικά την Άγια Νύχτα. Η ατμόσφαιρα ήταν τόσο περίεργη και διαφορετική καθώς λίγες ώρες πριν οι δύο πλευρές μάχονταν σώμα με σώμα. Αψηφώντας τη λογική, λιγοστοί Γερμανοί βγήκαν από τα χαρακώματα αργά, χωρίς καν να κρατάνε λευκές σημαίες, και κατευθύνθηκαν προς την απέναντι πλευρά. Σαν να ένιωθαν τις μη εχθρικές τους προθέσεις, άρχισαν να ανταποκρίνονται και οι Βρετανοί και χωρίς κανένα ίχνος απειλής, κατακλεισμένοι από το πνεύμα της ημέρας κατευθύνθηκαν προς τους Γερμανούς.
Οι δύο στρατοί άρχισαν να χαιρετιούνται, να ανταλλάσσουν ευχές και δώρα (τσιγάρα, σοκολάτες κλπ) ενώ ένας Βρετανός έστησε κουρείο με αντάλλαγμα για κάθε κούρεμα ή ξύρισμα δύο τσιγάρα. Κάποιος Γερμανός εμφάνισε μια αυτοσχέδια μπάλα από άχυρα, δεμένη με σύρμα. Το ένστικτο λειτούργησε άμεσα! Αμέσως δύο στήθηκαν τέρματα, με κράνη, παλτά και ξύλα να κάνουν τα δοκάρια, και τους δύο στρατούς να δίνουν τον πιο ιδιαίτερο αγώνα ποδοσφαίρου, πάνω σε χιόνι και πάγο! Μετά από παιχνίδι περίπου μιας ώρας, ο αγώνας τερματίστηκε άδοξα όταν η μπάλα καταστράφηκε λόγο… φθοράς. Ο μύθος λέει πως το σκορ ήταν 3-2 υπέρ των Γερμανών αλλά το περιστατικό αυτό αποτέλεσε μια Χριστουγεννιάτικη-ποδοσφαιρική ιστορία τελείως διαφορετική από κάθε άλλη.
Το πρωί των Χριστουγέννων, Βρετανοί και Γερμανοί έθαψαν τους νεκρούς τους, αντάλλαξαν και πάλι δώρα και κατανάλωσαν μεγάλες ποσότητες μπύρας. Ο Τζον Φέργκιουσον από τα Χάιλαντς, αναφέρει: «Τι θέαμα! Μικρά γκρουπ Γερμανών και Βρετανών σε όλο το μήκος του μετώπου. Γέλια, φωτίτσες. Και καθώς δεν μπορούσαμε να μιλήσουμε, συνεννοηθήκαμε τραγουδώντας…». Όταν το περιστατικό έγινε γνωστό στους στρατηγούς των δύο πλευρών τότε αυτοί διέταξαν άμεσα εκτεταμένους βομβαρδισμούς αλλά και συνεχείς μεταθέσεις των στρατιωτών ώστε να μην έρχονται σε επαφή με τους αντίπαλους στρατούς.
Για χρόνια, η ιστορία αυτή θεωρούνταν μύθος αλλά το 1999, στο σημείο από συνέβη το περιστατικό στήθηκε ένας ξύλινος σταυρός, για να θυμίζει σε όλους εκείνα τα Χριστούγεννα του 1914. Η ιστορία από γερμανικής πλευράς επιβεβαιώθηκε μόλις το 2006 από ένα βιβλίο που εξέδωσαν οι εκδόσεις Bertelsmann με στοιχεία που συνέλεξε ο ιστορικός και συγγραφέας Μίκαελ Γιουργκς. Μάλιστα βρήκε αδημοσίευτες επιστολές και ημερολόγια Γερμανών που βρίσκονταν τότε στα χαρακώματα, κυρίως από το ημερολόγιο του υπολοχαγού Κουρτ Τσέμις.
Η ιστορία αυτή έγινε ταινία με τίτλο «Καλά Χριστούγεννα» (“Joyeux Noël”) ενώ πρόσφατα έγινε και διαφήμιση γνωστής βρετανικής αλυσίδας σούπερμάρκετ. Πάνω από όλα, όμως, επιβεβαιώνει το γεγονός πως ο άνθρωπος εκ φύσεως είναι ένα ων που περιβάλλεται από ενστικτώδη αγάπη και οίκτο παρά τις επαίσχυντες πράξεις που κατευθύνονται από λίγους. Όλοι όσοι πολέμησαν στο Ιπρ, αλλά και σε τόσα ακόμα πεδία μάχης, ήταν πιόνια ενός πολέμου πλούτου και συμφερόντων που οδήγησαν στο θάνατο 9 εκατομμύρια νεκρούς. Όταν έπραξαν, όμως, χωρίς εντολές, χωρίς στρατηγούς και πολεμοχαρείς υπουργούς, έδειξαν ποια είναι η πραγματική φύση του ανθρώπου η οποία εκείνο το μαγικό βράδυ εκφράστηκε μέσα από το υπέροχο αυτό παιχνίδι που ακόμα και σήμερα μας συναρπάζει, το ποδόσφαιρο.
